Eğer astımınız olabileceğini düşünüyorsanız, ilk adım doktorunuzla konuşmak olmalıdır. Doktor muhtemelen şikayetleriniz ve alışkanlıklarınız hakkında size sorular soracaktır. Eğer bir atak geçirdiğinizi düşünüyorsanız, bu atak meydana geldiği koşulları açıklamanızı isteyecektir. Doktor aynı zamanda ailenizde başka astım veya alerji öyküsü olup olmadığını sorabilir.
Eğer çocukluktan beri başlayan solunum semptomlarınız varsa, alerjik rinit veya egzama teşhisi almışsanız veya ailenizde astım veya alerji öyküsü varsa, astım olma olasılığınız artar. Ancak, bu semptomlar astım dışında başka durumlarda da görülebilir.
Astım Tanısına Yardımcı Testler
Görüşme sonrasında sağlık uzmanı:
- Burnunuzu ve boğazınızı muayene edebilir. Bu, alerjik rinit veya astım ile ilişkili olabilen iltihap belirtilerini ortaya çıkarabilir.
- Stetoskop ile nefesinizi dinleyebilir. Hırıltı, nefes alırken yapılan yüksek perdeli ıslık sesidir ve astımın ana belirtilerinden biridir.
- Spirometri testini yapabilir. Bu, genellikle beş yaşından büyük insanlarda astım tanısına yardımcı olmak için en sık kullanılan klinik testtir. Spirometri, dikkatlice eğitilmiş bir teknisyen veya doktor/hemşire tarafından doğru ekipman kullanılarak gerçekleştirilmelidir. Akciğerlerinizin ne kadar iyi çalıştığını (pulmoner fonksiyonunuz) anlamak için derin bir nefes alıp (içeriye çekme) tüp ile bağlı bir cihaza güçlü bir şekilde nefes verirsiniz (dışarıya verme). Spirometri, toplam nefes aldığınız hava miktarını (hacim) ölçer ve bu havayı ne kadar hızlı dışarı verdiğinizi ölçen birinci saniyede zorlu ekspiratuvar hacmi (FEV1) ölçer. Sonuçlar, yaşınıza, boyunuza ve cinsiyetinize uygun bir kişi için normalin altındaysa, hava yollarınızın astım veya diğer nedenlerle daralmış olabileceğini gösterebilir. Astımı teşhis etmeye yardımcı olmak için spirometri testi genellikle bronkodilatör almadan önce ve sonra yapılır.
- Peak flow’u ölçebilir. Akciğerlerinizin ne kadar iyi çalıştığını ölçmenin başka bir yolu peak flow metre kullanmaktır. Bu cihaz, ne kadar sert nefes alabildiğinizi ölçer. Bir puan, yaşınıza, boyunuza ve cinsiyetinize bağlı olarak “normal” kabul edilir. Okumalar normalin altındaysa, astım veya diğer nedenlerle akciğerleriniz en iyi şekilde çalışmayabilir. Peak flow ölçümleri spirometri kadar kesin değildir.
Astım teşhisini onaylamak için gerekebilecek diğer testler
- Challenge testi. Bazı durumlarda, doktor astım teşhisini doğrulamak için bir “challenge (provokasyon) testi” yapmayı isteyebilir. Bu test, astım olan kişilerde hava yollarının daralmasına neden olan bir maddeyi solumayı içerir ve ardından spirometriyi tekrarlamayı içerir. Eğer sonuçlar normalse, muhtemelen astımınız yoktur. Ancak ölçümleriniz önemli ölçüde düştüyse, astımınız olabilir (ancak bu kesin değildir). Bazı diğer challenge test türleri egzersiz veya hızlı nefes almayı tetikleyici olarak kullanır.
- Alerji testi. Doktorunuz, alerjinin varlığını belirlemek için bir cilt testi veya kan testi yapmanızı isteyebilir. Alerji testi astım teşhisi koymak için kullanılmasa da alerjinin varlığı, solunum şikayetlerinizi kötüleştiren alerjik bir durumun teşhisine yardımcı olabilir, ancak bu astım için spesifik değildir ve tüm astım türlerinde bulunmaz. Bununla birlikte, bir alerjen için pozitif bir testinizin olması, şikayetlerinizin sebebinin alerji olması anlamına gelmez.
- Bazı diğer koşulları tanımlamak için bir bilgisayarlı tomografi (BT) taraması gerekebilir.
- Astım şiddetliyse farklı astım fenotiplerini (tiplerini) tanılamak için ek araştırmalar gerekebilir. Örneğin, kanda veya balgamda eosinofillerin (belirli bir tür beyaz kan hücresi) sayımı, eozinofilik astımı onaylamaya yardımcı olabilir.
Solunum şikayetleri yaşıyorsanız, doktorun şikayetlerinizin astım kaynaklı olup olmadığını veya başka bir şeyden kaynaklanıp kaynaklanmadığını bulması önemlidir. Doğru bir teşhis, uygun tedavi almanıza yardımcı olur ve şikayetler başka bir şeyden kaynaklanıyorsa gereksiz tedaviyi önler.
Astım hakkında sağlık uzmanları ile nasıl iletişim kurmalıyım?